نکاتی در مورد مصرف آب در جوجه شترمرغ و اهمیت آن

میزان مصرف آب در جوجه شترمرغ با مصرف غذا و سلامت پرنده رابطه مستقیم دارد؛ بنابراین لازم است تا همیشه آب کافی و سالم در اختیار پرنده باشد. جوجه ها باید نوشیدن آب را یاد بگیرند، برای ترغیب جوجه ها به نوشیدن آب از آبخوری ها، پیشنهاد می شود از آبخوری های رنگی استفاده شود. همچنین قرار دادن آینه در کف آبخوری به طوری که پرنده بتواند خودش را ببیند نیز می تواند جوجه را به نوشیدن آب ترغیب کند. جوجه شترمرغ ها همچنین با دیدن جوجه های با سن بیشتر نیز می توانند رفتار نوشیدن آب را یاد بگیرند.

میزان مصرف آب در جوجه شترمرغ تا دو ماهگی

جدول زیر میانگین میزان آب مصرفی جوجه شترمرغ به صورت ماهانه را در سنین مختلف شترمرغ نشان می دهد (این اعداد در فصول مختلف متغیر است)

آب آشامیدنی شترمرغ بهتر است حتی الامکان از منابعی مثل آب شهری یا منابع تصفیه شده تامین شود. شترمرغ ها 80% از میزان آب مورد نیاز خود را طی 4 ساعت مصرف می کنند که این 4 ساعت، اوج مصرف آب می باشد. زمان اوج مصرف آب با توجه به سن پرنده و فصول سال متفاوت است.  اهمیت این مساله در این است که ضد عفونی آب را در زمانی غیر از زمان اوج مصرف آب در جوجه شترمرغ انجام دهیم. به این معنی که آبی که در اختیار پرنده قرار می گیرد باید قبلا ضدعفونی شده باشد. همچنین تامین آب و پرکردن مجدد آبخوری ها در این زمان پیک مصرف، از مسائل مهم است تا میزان مصرف آب در مزرعه بالا برود.

دمای آب در فصول مختلف در میزان مصرف آب آشامیدنی شترمرغ تاثیر بسیاری دارد. هر چه دمای آب مصرفی جوجه شترمرغ در هوای گرم، بالاتر باشد، میزان مصرف آب کاهش پیدا می کند. پیشنهاد می شود که ظروف آب در دمای بالا پوشیده شوند تا از گرم شدن بیش از حد آب جلوگیری شود. همچنین در فصول سرد اگر آب در اختیار پرنده، سرد باشد، میزان مصرف آن به شدت کاهش پیدا می کند و این مورد باعث بروز یبوست در پرنده به دلیل برداشت آب بیش از حد در روده بزرگ می شود که برای سلامت پرنده به شدت مضر است. گرم کردن آب و پرکردن آبخوری با حجم کم از آب از جمله مواردی است که مصرف بالا را بالا می برد. کیفیت آب مصرفی طیور و مدیریت مصرف آب بسیار مهم است خصوصا در فصول تابستان و زمستان که کاهش مصرف آب در زمستان و هوای سرد اثرات بسیار مخربی بر سلامت پرنده دارد.

 آبخوری ها باید به تعداد کافی و با حجم متناسب در اختیار پرندگان قرا گیرند. همچنین لازم است تا آب آبخوری ها مرتب تعویض شوند و همیشه تمیز باشند.

مشکل کم آبی در آب مصرفی جوجه شترمرغ

در پی عدم مصرف کافی آب، پرنده دچار کم آبی می شود که حیات و عملکرد پرنده را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. علائم پرنده ای که دچار کم آبی می شود شامل بی حالی، پرهای ژولیده، کاهش اشتها، کاهش وزن، یبوست و ... می باشد. کم آبی اثرات مخرب بر کلیه ها دارد و در این حالت پرنده ادرار سفید رنگ (ادرار اوراتی) دفع می کند.

استانداردهای آب مصرفی در جوجه شترمرغ

آب آشامیدنی مورد استفاده برای شترمرغ باید از نظر فاکتورهای مختلف در رنج استاندارد باشد مثل میزان مواد جامد معلق، اسیدیته، میزان کلر آزاد. مقادیر استاندارد این 3 شاخص برای آب آشامیدنی شترمرغ به شرح زیر است:

• میزان مواد جامد معلق: کمتر از 5 میلی گرم در هر لیتر
• اسیدیته: بین 6 تا 7
• میزان کلر آزاد: 4-2 میلی گرم در هر لیتر

نمونه گیری آب مصرفی جوجه شترمرغ برای انجام آزمایشات

روش نمونه گیری

در نمونه گیری باید به نکاتی توجه کرد،  نمونه گیری می بایست از همه نقاط سیستم چرخه آب آشامیدنی شترمرغ صورت گیرد تا نتایج قابل اعتماد باشند. همچنین هنگام نمونه گیری باید اصول بهداشتی را رعایت کرد تا آلودگی ثانویه ایجاد نشود.

لازم است تا نمونه ها از مناطق مختلف سیستم آب رسانی و ذخیره آب تهیه شوند. نمونه گیری باید در شرایط استریل صورت گرفته و از ایجاد آلودگی های احتمالی حین نمونه گیری جلوگیری شود. سپس نمونه های اخذ شده در دمای یخچال (4 درجه سانتی گراد) نگهداری شده و حداکثر ظرف 24 ساعت در کنار یخ به آزمایشگاه ارسال شوند.

pH و میزان کلر آزاد آب به صورت منظم از نزدیکترین و دورترین آب خوری به منبع آب اندازه گیری و سپس نتایج بر اساس استانداردهای ذکر شده بررسی شوند. اطلاعات کیفیت آب مزرعه را ثبت و نگهداری کنید تا در بررسی های آینده مورد استفاده قرار گیرد.

ضد عفونی آب آشامیدنی شترمرغ

ضد عفونی منبع آب: در این حالت شیر منبع بسته و آب داخل آن ضدعفونی می شود. لازم است تا 30 دقیقه بعد از انجام ضدعفونی، سیستم بسته بماند و در دسترس پرندگان قرار نگیرد. دوز استفاده از ضد عفونی کننده های کلرینه برای مصرف آب در جوجه شترمرغ بین 1 تا 5 ppm  می باشد، در منابع نیز دوز 2 ppm پیشنهاد شده است. باید در نظر داشت دوز مصرفی با توجه به pH آب تنظیم می شود، اعداد گفته شده در pH، بین 7 تا 8 کاربرد دارند. به جای کلرین می توان از دیگر ضد عفونی کننده ها نیز استفاده کرد، به شرط آن که اثربخشی آن برای این منظور تایید شده باشد. لوله های آب، آبخوری ها و مخازن آب باید هر 6 ماه یک بار با کلرین با دوز بالا ضد عفونی شوند (shock dose) تا از رشد باکتری ها، قارچ ها، جلبک ها و ... در لوله ها و مخازن جلوگیری شود.

سایر روش های ضد عفونی آب

• استفاده از UV: در این روش آب پس از جرم زدایی وارد محفظه هایی می شود که در آن در معرض اشعه UV قرار می گیرد. لازم به ذکر است این نوع ضد عفونی تنها در مورد آبی کاربرد دارد که جرم زدایی شده باشد و سختی آن کم باشد. سختی بالای آب در این روش باعث اختلال در ضد عفونی با UV می شود.
• ضدعفونی با اوزون: اوزون که نام دیگر آن اکسیژن فعال می باشد نیز برای ضد عفونی آب آشامیدنی شترمرغ استفاده می شود. این روش نیاز به مخزنی در فارم دارد که بتوان به کمک آن آب را ضد عفونی کرد. معمول ترین ترکیبات برای ضدعفونی آب محصولاتی بر پایه کلر هستند. جدول زیر 3 ضد عفونی کننده با پایه کلر و برخی ویژگی های آن را نشان می دهد.

مدیریت بهداشتی منابع و مخازن آب مصرفی جوجه شترمرغ

منبع آب و آب خوری ها حتی الامکان از دسترس پرندگان وحشی و جوندگان دور باشد تا از انتقال بیماری ها جلوگیری شود. همچنین لازم است تا آب خوری ها به صورت روزانه نظافت شوند.  مخزن آب باید مرتب تحت نظر باشد و از ورود حیوانات به آن جلوگیری شود. همچنین نظافت آن به منظور کیفیت آب مصرفی طیور از اهمیت بالایی برخوردار است و باید مرتب تمیز و ضدعفونی شود تا از رشد جلبک، باکتری و قارچ در آن جلوگیری شود.

مانیتورینگ آب آشامیدنی شترمرغ

pH و میزان کلر آزاد آب به صورت منظم از نزدیکترین و دورترین آب خوری به منبع آب اندازه گیری و سپس نتایج بر اساس استانداردهای ذکر شده بررسی شوند. اطلاعات مصرف آب در جوجه شترمرغ و کیفیت آب مزرعه را ثبت و نگهداری کنید تا در بررسی های آینده مورد استفاده قرار گیرد.  

باکتری ها مهم ترین علت آلودگی آب می باشند. بایستی آب مورد استفاده پرندگان از نظر وجود باکتری های مختلف تست شود. با تشخیص نوع باکتری آلوده کننده می توان تا حد زیادی منشا آلودگی آب مصرفی در جوجه شترمرغ را تشخیص و برای حل مشکل آن، اقدامات لازم را انجام داد. برخی باکتری هایی که می توانند آب را آلوده کنند در ادامه مطلب مطرح شده اند.

نسبت تعداد کلی فرم های مدفوعی به تعداد استرپتوکوک های مدفوعی اهمیت دارد. چنانچه این عدد بزرگتر از 4 باشد نشان دهنده آلودگی با منشا مدفوع انسان است و چنانچه کمتر از 6/0 باشد نشان دهنده آلودگی مدفوع با منشا حیوانی است.

اعداد استاندارد برای برخی پارامترهای میکروبیولوژیک که می توانند در آب اندازه گیری شوند در جدول زیر آورده شده است.