میزان انرژی ای که از چربی ها آزاد می شود به عوامل زیر بستگی دارد:

1. ساختار خود اسید چرب مثل طول زنجیره کربنی، تعداد باندهای دو گانه، وجود یا عدم وجود باندهای استری و ...
2. ترکیب جیره،
3. فلور میکروبی دستگاه گوارش،
4. سن و جنس پرنده و ...

تحقیقات نشان داده اند که اضافه کردن چربی به جیره پرنده ها باعث عملکرد بهتر آنها و کیفیت بهتر لاشه می شود. به دلیل تفاوت ساختاری در اتم های کربن چربی ها و قند ها، در اثر اکسیداسیون چربی ها بیش از 2 برابر قند ها انرژی آزاد می شود، از این رو چربی ها منبع خوبی برای تامین انرژی به حساب می آیند.

پرندگان قادربه تولید تمام اسیدهای چرب نیستند، در نتیجه برخی از این اسیدهای چرب لازم است تا از طریق جیره تامین شوند که اسیدهای چرب ضروری نامیده می شوند. اسید لینولئیک و اسید لینولنیک دو اسید چرب ضروری برای طیور هستند که باید درجیره تامین شوند، هرچند درمتون تنها در مورد اسید لینولئیک نیازمندی روزانه ذکر شده است.

میزان لینولئیک اسید در روغن آفتابگردان، روغن ذرت و روغن سویا به ترتیب 68، 59 و51 درصد است.

فساد چربی ها:

در اثر اکسیداسیون اسیدهای چرب غیر اشباع، پراکسید یا هیدروپراکسید ایجاد می شود که بعدا پلی مریزه و به آلدهید ها، کتون ها و اسیدهایی با وزن مولکولی پایین تبدیل می شوند. این مواد با اثر گذاشتن بر طعم، بو، رنگ و کاهش میزان مواد مغذی، باعث از دست رفتن کیفیت روغن و به تبع آن خوراک می شود. علاوه بر این، ویتامین های محلول در چربی به ویژه ویتامین A و E تخریب می شوند.

این پروسه می تواند در دمای معمول محیط انجام شود اما در شرایط زیر تسریع می شود:

حضور سایر پراکسیدها، مس، آهن، نیکل، کادمیوم، روی، دمای بالا، نور  و..

فساد و تخریب چربی ها با ایجاد بوی نامناسب و کاهش میزان مواد مغذی باعث کاهش مصرف دان در پرنده می شود.

آنتی اکسیدان:

یکی از راهکارها برای جلوگیری از فساد و اکسیداسیون اسیدهای چرب استفاده از آنتی اکسیدان ها ست. آنتی اکسیدان های طبیعی مثل ویتامین A و E باید به اندازه کافی در جیره گنجانده شوند، علاوه بر اینها مکمل های آنتی اکسیدان نیز موجود هستند که می توانند به جیره اضاقه شوند.

به منظور بررسی فساد روغن مورد استفاده در دان، روش های مختلفی در آزمایشگاه ها استفاده می شوند که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است:

Peroxide value (شاخص پروکسید، که شایع ترین روش آزمایشگاهی می باشد)

Active oxygen method

Oil stability index

Iodine value

و ...

دسته بندی روغن ها

روغن ها به دو دسته اشباع و غیر اشباع تقسیم بندی می شوند. تحقیقات نشان داده اند که استفاده از روغن های غیر اشباع میزان چربی لاشه را  کاهش و میزان پروتئین آن را افزایش می دهد. انرژی حاصل شده از چربی های اشباع کمتر متابولیزه می شوند و بیشتر به صورت چربی در بدن پرنده تجمع پیدا می کنند. در حالی که چربی های غیر اشباع در روندهای متابولیک وارد می شوند و تجمع پیدا نمی کنند.

چربی های غیراشباع نیز بر اساس ساختار شیمیایی خود به دو دسته تقسیم می شوند:

چربی های غیراشباع یگانه

چربی های غیراشباع چندگانه

چربی های غیر اشباع یگانه حاوی مقادیر زیادی از ویتامین E هستند. آنها در دمای اتاق (25 درجه) مایع اند اما چنانچه سرد شوند به شکل جامد در می آیند. این نوع چربی ها در روغن زیتون، روغن بادام زمینی، روغن کانولا، روغن کنجد، روغن آفتابگردان به مقدار زیادی یافت می شوند.

چربی های غیراشباع چند گانه در دمای اتاق مایع و در اثر سرد شدن نیز مایع باقی می مانند. روغن سویا، سوغن ذرت، ماهی سالمون و ... دارای مقادیر زیادی از این نوع چربی می باشند.

جدول زیر انواع چربی ها را نشان می دهد

چربی های غیر اشباع چندگانه نیز خود به دو دسته تقسیم می شوند:

چربی های حاوی امگا 3: بیشتر به شکل لینولنیک اسید وجود دارند.

چربی های حاوی امگا 6: بیشتر به شکل لینولئیک اسید وجود دارند.

از مهمترین عملکردهای چربی های حاوی امگا 3 در بدن می توان به  تاثیر در رشد، عملکرد صحیح مغز، کاهش التهاب و... ؛ و چربی های حاوی امگا 6 تنظیم رشد، تنظیم متابولیسم، سلامت سیستم تولید مثلی اشاره کرد.

بر خلاف امگا 3، امگا6 باعث پیشبرد روند التهاب در بدن می شود. در نتیجه لازم است تا بین میزان امگا 6 و امگا 3 در بدن پرنده تعادلی وجود داشته باشد.

جدول زیر میزان انواع چربی های اشباع و غیر اشباع را در انواع روغن ها نشان می دهد.

روغن سویا از منابع چربی رایج مورد استفاده در جیره طیور می باشد. نکته حائز اهمیت این است که روغن سویا دارای ناخالصی های زیادی است که لازم است قبل ازمصرف حتما زدوده شوند. این ناخالصی ها شامل ذرات جامد باقی مانده از پروسه روغن کشی هستند که شامل فسفولیپیدها، اسیدهای چرب آزاد، پراکسیدها، رنگدانه ها و... می باشند.

روغن آفتابگردان:

روغن آفتابگردان به دلیل داشتن مقادیر بالایی از اسید لینولئیک، منبع مناسبی از چربی در جیره طیور به ویژه پرندگان تخم گذار می باشد.