پادکست علمی ترویجی پرورش شترمرغ

تولید شده در واحد تحقیق و توسعه شرکت بهین پرور

پادکست سلامت دستگاه گوارش شترمرغ - قسمت اول

در این قسمت از پادکست با عنوان "سلامت دستگاه گوارش شترمرغ" موارد زیر بررسی می شود:

• اثر ویتامین های محلول در چربی بر سلامت سیستم گوارش شترمرغ
• سموم قارچی و اثر آنها بر سلامت دستگاه گوارش
• اهمیت فیبر در سلامت سیستم گوارشی شترمرغ
• استفاده از مواد آنتی اکسیدان در جیره
• اثرات تغذیه بر ساختار آناتومیک دستگاه گوارش

اثر ویتامین های محلول در چربی بر سلامت دستگاه گوارش شترمرغ

در ادامه این پادکست از بهین پرور تاثیر ویتامین های محلول در چربی A، D، E بر سلامت سیستم گوارش شترمرغ بررسی می شود.

ویتامین A

یکی از مهمترین ریزمغذی هایی است که نقش اساسی در شکل گیری و سلامت بافت پوشش دستگاه گوارش دارد. کمبود ویتامین A باعث عدم شکل گیری صحیح پرزهای روده شده و همچنین سرعت جایگزینی سلول های تازه تشکیل شده با سلول های جدید را کاهش می دهد.

تحقیقات نشان می دهد که ویتامین A باعث کاهش اثرات مخرب عفونت های باکتریایی می شود، ویتامین A با کمک به حفظ یکپارچگی روده باعث کاهش نفوذ عوامل بیماری زا و توکسین های آن ها مثل لیپوپلی ساکارید های باکتریایی به سیستم گردش خون می شود و از این طریق جلوی انتشار بیماری را می گیرد. سلول های بافت پوششی سیستم گوارشی شترمرغ از طریق tight junction ها با هم متصل هستند، ویتامین A باعث می شود این اتصال پایدار تر بماند و در نتیجه یکپارچگی سیستم گوارش شترمرغ حفظ شود. در پی از بین رفتن این یکپارچگی، بیماری به نام "سندرم روده نشت پذیر" رخ می دهد که به دلیل آن عوامل بیماری زا مثل توکسین های قارچی، باکتری ها، ویروس ها و ... از سد فیزیکی دستگاه گوارش عبور کرده و بیماری سیستمیک ایجاد می کنند.

ویتامین D

سلول های بافت پوششی روده با سرعت نسبتا زیادی جای خود را به سلول های تازه تر می دهند و از این طریق هم سد فیزیکی اولیه در برابر عوامل بیماری زا ایجاد می کنند و هم جذب بهتری انجام می دهند. ویتامین D بر تنظیم عملکرد سلول های بنیادی بافت پوششی سیستم گوارشی شترمرغ اثر دارد، به این صورت که باعث حفظ ، تکوین و تبدیل آن ها به بافت پوششی جدید می شود. حفظ این چرخه برای سلامت دستگاه گوارش شترمرغ حیاتی است.

عوامل بیماری زا مثل کلستریدیوم ها با پیشبرد التهاب در روده روند بیماری زایی خود را القا می کنند. در مقابل، ویتامین D با کاهش التهاب در روده باعث کاهش پیشرفت بیماری ها مثل آنتریت نکروتیک می شود و به سلامت دستگاه گوارش کمک می کند. ویتامین D همچنین اتصالات بین سلولی در سلول های پوششی سیستم گوارش شترمرغ را تقویت می کند و از این طریق به حفظ یکپارچگی روده کمک می کند.

یکی از راهکارهایی که عوامل آسیب زننده در دستگاه گوارش پیش می گیرند القای رخداد آپوپتوز یا مرگ برنامه ریزی شده به سلول های روده است. نقش دیگر ویتامین D بلاک کردن روند های داخل سلولی دخیل در این پروسه و کاهش رخداد مرگ برنامه ریزی شده سلول های روده است.

ویتامین E

در اثر استرس، التهاب، بیماری های عفونی، توکسین های قارچی و ... در سیستم گوارش شترمرغ رادیکال های آزاد ایجاد می شوند که باعث آسیب و مرگ سلول های دستگاه گوارش می شوند. ویتامین E به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی این رادیکال های آزاد را از بین می برد و آسیب های سلولی را به حداقل می رساند.

همچنین پژوهش ها نشان داده اند که افزودن ویتامین E به مقدار کافی به جیره باعث بهبود وضعیت بافتی پرزهای روده می شود و ضخامت و عمق آن ها را افزایش می دهد و از این طریق توان روده در جذب مواد مغذی افزایش می یابد. ویتامین E می تواند همچنین اثرات مضر استرس گرمایی را کاهش دهد، این اثر به ویژه وقتی بیشتر جلوه می کند که با مصرف سلنیوم همراه باشد.

یافته ها حاکی از این است که علاوه بر موارد ذکر شده، ویتامین E باعث افزایش تولید آنزیم در سلول های پوششی روده ها می شود و از این طریق باعث افزایش جذب در سیستم گوارشی شترمرغ می شود.

سموم قارچی و اثر آنها بر سلامت دستگاه گوارش شترمرغ

مسئله دیگری که در تغذیه و سلامت سیستم گوارشی شترمرغ اهمیت دارد توکسین ها یا سموم قارچی هستند، این سموم قارچی که حاصل فعالیت قارچ ها می باشند خسارت های گاها جبران ناپذیری به سیستم گوارش شترمرغ می زنند. در بین این سموم آفلاتوکسین ها، زیرالنون، اکراتوکسین و ... از بقیه شایع تر هستند. به طور مثال آفلاتوکسین با اثر بر سلول های پوششی دستگاه گوارش باعث مرگ آن ها می شوند و از این طریق جذب دچار مشکل می شود، همچنین اثر منفی بر رشد، وزن گیری و تولید پرنده ها دارند.

همچنین زیرالنون ها به خاطر شباهت ساختاری به استروژن، به گیرنده ای آن در سطح تخمدان متصل می شوند و باعث عدم اتصال خود استروژن به این گیرنده ها می شوند. در نتیجه عملکرد تخمدان در تولید تخم مختل شده و از این طریق افت تولید را باعث می شود.

لازم است تا اقلام جیره از نظر وجود کپک و آلودگی های قارچی چک شوند، باید در نظر داشت که آلودگی های قارچی همیشه علائم ظاهری ندارند، ممکن است خود قارچ از بین برود اما سموم آن کماکان در خوراک باقی باشند. پس ظاهر سالم لزوما به معنی عدم وجود سموم قارچی در اقلام خوراک نمی باشد. مطمئن ترین راه برای بررسی وجود سموم قارچی استفاده از تست های آزمایشگاهی برای تشخیص سموم مثل الایزا یا HPLC و غیره می باشند.

استفاده از توکسین بایندر های مناسب امری اجتناب ناپذیر در جیره نویسی می باشد. این ترکیبات می تواند میزان توکسین های قارچی را به حداقل برساند، توکسین بایندر های تجاری تک جزئی عموما شامل ترکیبات آمینو سیلیکاتی فرآوری شده و توکسین بایندر های چند جزئی معمولا شامل ترکیبات آمینو سیلیکاتی به همراه همه یا چند جز زیر می باشند:

 دیواره سلولی مخمر، اسیدهای آلی، آنزیم ها، کربن فعال و غیره.

اهمیت فیبر در سلامت دستگاه گوارش شترمرغ

توجه به نیاز غذایی شترمرغ به فیبر در جیره غذایی شترمرغ از ضروریات برای سالم نگه داشتن سیستم گوارشی شترمرغ است. فیبر بخش قابل توجهی از جیره شترمرغ است. در گذشته تصور می شد که فیبر فاقد ارزش غذایی و عنصری خنثی در تغذیه تک معده ای ها مثل شترمرغ است. اما یافته های جدید نشان می دهد فیبر نقشی غیر قابل جایگزینی در سلامت دستگاه گوارش شترمرغ دارد، این نقش ها به اختصار به این شرح هستند:

• کمک به هضم بهتر مواد مغذی جیره،
• کمک به رشد و تکوین پرزهای روده،
• افزایش انرژی در دسترس پرنده و غیره.

همچنین نشان داده شده است که دستگاه گوارش تک معده ای ها مثل شترمرغ برای تحریک و افزایش فعالیت، نیاز به تماس فیزیکی و تحریک توسط بافت خشبی فیبر دارد.

تاثیر مواد آنتی اکسیدان در جیره بر سلامت دستگاه گوارش شترمرغ

عوامل بیماری زا مثل باکتری ها موادی با خاصیت اکسیدانی مثل "گونه های فعال اکسیژن" تولید می کنند که باعث آسیب به بافت روده می شود، همچنین در اثر استرس و التهاب نیز عوامل اکسیدان تولید می شوند که همه این ها سلامت و عملکرد روده را به خطر می اندازند. استفاده از افزودنی های آنتی اکسیدان در جیره باعث خنثی کردن عوامل آسیب رسان ذکر شده می شوند و وجود آن ها در جیره حیاتی می باشد. آنتی اکسیدان ها شامل گیاهان و عصاره ها و اسانس های آن ها، آنتی اکسیدان های سنتتیک، ویتامین های C و E، مواد معدنی مثل کروم، سلنیوم و غیره می باشند.

اثرات تغذیه بر ساختار آناتومیک دستگاه گوارش شترمرغ

تلاش بر این است تا جوجه تازه هچ شده هرچه زودتر دان و آب مصرف کند، هر چه این اتفاق زودتر بیفتد تکامل سیستم گوارش شترمرغ زودتر رخ می دهد. برای رسیدن به این منظور لازم است تا جوجه در روزها و هفته های اول بعد از هچ جیره ای کامل و تخصصی به منظور تکامل دستگاه گوارش مصرف کند. اسیدهای آلی مثل بوتیریک اسید باعث افزایش رشد پرزهای روده می شود و از این طریق جذب را زیاد می کند. در سال های اخیر فرم های مختلفی از بوتیریک اسید به منظور بهبود فعالیت های آن به بازار راه پیدا کرده است مثل نمک های بوتیریک اسید، بوتیریک اسید پوشش دار، فرم های آهسته رهش بوتیریک اسید، فرم استریفیه آن و ... تمام این تلاش ها برای سرعت بخشیدن به رشد و تکامل سیستم گوارشی شترمرغ می باشد.

در مقاله مصرف آب در جوجه شترمرغ می توانید نکاتی در رابطه با آب آشامیدنی شترمرغ را بخوانید

عصاره های گیاهی همچنین می توانند باعث سرعت بخشیدن به روند تکاملی پرزهای روده شوند، از آن ها می توان آلیسین موجود در عصاره سیر و سایر essential oil ها را نام برد.

تحقیقات نشان داده اند ترکیبات پری بیوتیک مثل مانان الیگوساکاریدها باعث افزایش طول پرزها، افزایش سلول های جامی ترشح کننده موسین و افزایش عمق پرزهای روده می شوند که همه این ها باعث تکامل بهتر دستگاه گوارش شترمرغ می شوند.