مساله بررسی وضعیت بدنی در شترمرغ به درستی شناخته شده نیست. در این مقاله سعی داریم تا اطلاعاتی کاربردی در اختیار همکاران و پرورش دهندگان شترمرغ قرار دهیم. این مساله اولین بار در سال 1996 در کنگره ای در آمریکا مطرح شد. اما به دلیل محدودیت اطلاعات درباره شترمرغ در آن زمان نتوانستند به استانداردی در این زمینه دست یابند.

شکل زیر دو شترمرغ ماده را باهم مقایسه می‌کند، جیره پرنده سمت چپ اکثرا شامل غلات مثل گندم و جو همراه با  میزان محدودی ویتامین و مواد معدنی و مقداری کاه بوده است. پرنده سمت راست جیره ای مناسب شامل مواد مغذی مثل یونجه، ذرت، سویا همراه با مقادیر کافی از ویتامین ها و مواد معدنی مصرف کرده است.  به تفاوت وضعیت بدنی و پرها توجه کنید، واضح است که کدام پرنده می تواند تولید بهتری داشته باشد.

برای بررسی وضعیت بدنی و سلامت کلی پرنده از مقیاس 1 (لاغر) تا 9 (چاق) با توجه به شاخص های ظاهری زیر در نظر گرفته می شود:

• هوشیاری: در هر سنی پرندگان باید به هوش باشند و سرحال به نظر بیایند.
• چشم های براق
• پرهای درخشان و غیر ژولیده
• پوشش مناسب پر: به این معنی که در یک شترمرغ سالم باید تمامی نقاط بدن با پر پوشانده شود. تنها در دوره تولید بعضی نقاط پشت پرنده ماده در اثر جفت گیری ممکن است پر ریزی خفیف داشته باشد.
• عضلات شترمرغ پرواری باید حجم مناسبی داشته باشند و توده عضلانی پرنده از پشت سر حالت گرد داشته باشد
• پاهای قوی
• عدم وجود هرگونه نقص استخوانی مثل پیچش پا و ...
• اشتهای مناسب.

تصویر زیر یک جوجه شترمرغ 28 روزه سالم را نشان می‌دهد. به ویژگی های فیزیکی پرنده در تصویر دقت کنید.

جدا از فاکتورهای ذکر شده، راه های دیگری نیز برای بررسی وضعیت فیزیکی پرنده وجود دارد.

برای بررسی میزان توده عضلانی استخوان پشت پرنده (back bone) مد نظر قرار می‌گیرد.

• چنانچه این استخوان از سطح عضلات پشت شترمرغ بالا زده باشد پرنده بسیار لاغر است.
• چنانچه این استخوان از سطح عضلات پشت پایین تر باشد شترمرغ بسیار چاق است و توده چربی زیادی دارد و بایستی راهکاری در مزرعه برای کاهش چربی شترمرغ پرواری یا مولد اتخاذ شود.
• بهترین حالت این است که استخوان پشت هم سطح و هم تراز با عضلات پشت باشد.

شکل زیر ناحیه ای را نشان می دهد که باید برای بررسی لمس شود.

علاوه بر روش ذکر شده روش های دیگری نیز توسط محققین پیشنهاد شده است که در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد.

بررسی چربی زیر پوستی (subcutaneous fat) روشی غیر تهاجمی وآسان تر نسبت به روش قبلی برای بررسی وضعیت چربی بدنی است. با لمس ناحیه زیر شکم شترمرغ می‌توان میزان چربی را تخمین زد.

روش دیگری که برای بررسی میزان چربی زیر پوستی می‌تواند کمک کند استفاده از سونوگرافی است؛ این روش نیز دقیق است اما نیاز به تجهیزات سونوگرافی دارد.

Deeming روشی را پیشنهاد کرده است که در آن پارامترهای مختلفی اندازه گیری و بر اساس آنBody condition scoring  و وزن شترمرغ پیش بینی می‌شود. شکل زیر نواحی اندازه گیری شده در این روش را نشان می‌دهد. هدف این مطالعه این است که کدام پارامتر از پارامترهای نشان داده شده در شکل می‌تواند نشان دهنده وضعیت بدنی پرنده باشد.

نتایج این مطالعه نشان داد که برای شترمرغ های پرواری طول ساق پا (شماره 6 در شکل) و محیط ناحیه شکمی (شماره 3 در شکل) می‌توانند در مورد وزن و وضعیت بدنی پیش گویی کنند. و در مورد شترمرغ های مولد طول پشت (شماره 2 در شکل) و محیط ناحیه شکمی (شماره 3 در شکل) پیش بینی کننده وضعیت بدنی و وزن پرنده هستند. تغذیه و استفاده از خوراک شترمرغ با کیفیت و مکمل های اختصاصی شترمرغ باعث بهبود شاخص بدنی می شود. ما در شرکت بهین پرور اماده ارائه خدمات مشاوره ای در زمینه پرورش شترمرغ(ostrich) هستیم.