اهمیت استفاده از میزان کافی فیبر در جیره شترمرغ

فیبر در جیره شترمرغ شامل بخش هایی از گیاه می شود که در حالت عادی در دستگاه گوارش شترمرغ قابل هضم و در نتیجه برای پرنده قابل استفاده نمی باشد.

انواع کلی فیبرها در زیر لیست شده اند:

• پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای
• نشاسته های مقاوم
• الیگوساکاریدهای غیر قابل هضم
• سلولز
• لیگنین

پلی ساکارید های غیر نشاسته ای شامل موارد زیر می شوند:

• بتا گلوکان
• آرابینوکسیلان
• زایلان
• زایلوگلوکان
• مواد پکتینی

در جیره، فیبر عمدتا توسط یونجه تامین می شود. فیبرها اصولا توسط آنزیم های دستگاه گوارش تجزیه نمی شوند و در نتیجه مورد استفاده پرنده قرار نمی گیرند. اما با این وجود میزان کافی فیبر در تغذیه شترمرغ از اهمیت بالایی در سلامت پرنده برخوردار است که در ادامه به آن اشاره می شود.

جدول زیر درصد فیبر خام را در بعضی از اقلام دان نشان می دهد:

در منابع برای میزان فیبر خام جیره، استانداردهایی بر حسب دوره زندگی شترمرغ منتشر شده است که در جدول زیر مشاهده می فرمایید.

نمودار زیر میزان فیبر ها و انواع مختلف آن را در انواع گیاهان نشان می دهد. اعداد بر اساس گرم بر کیلوگرم ماده خشک هستند.

جدول زیر میزان فیبر در سال اول و دوم و چین های مختلف در ساقه یونجه را نشان می دهد.

جدول زیر میزان فیبر در سال اول و دوم و چین های مختلف در برگ یونجه را نشان می دهد.

فیبر در جیره شترمرغ توسط بعضی باکتری ها تجزیه می شوند و مورد استفاده قرار می گیرند که در پادکست زیر به آن پرداخته شده است.

مقاله فیبر در جیره غذایی شترمرغ را نیز بخوانید

فیبر در جیره شترمرغ چگونه باعث کاهش دفع آمونیاک می شود؟

1. فیبرها به عنوان منبع انرژی برای باکتری های انتهای دستگاه گوارش محسوب می شود. در نتیجه این باکتری ها فعالیت بیشتری خواهند داشت و نیتروژن موجود را بیشتر مصرف می کنند، چنانچه این نیتروژن مصرف نشود به صورت اوریک اسید و آمونیاک دفع می شوند.
2. همانطور که اشاره شد فعالیت باکتری ها باعث تولید اسیدهای چرب فرار می شود. این اسیدهای چرب فرار اسیدیته دستگاه گوارش را کاهش می دهد که این کاهش اسیدیته باعث تولید آمونیاک به آمونیوم می شود که کمتر فرار است و کمتر به محیط دفع می شود.

تاثیر فیبر در تغذیه شترمرغ برای کاهش کلسترول خون و زرده تخم

در فیبر موادی از جمله ساپونین ها وجود دارند که باعث کاهش کلسترول می شود. در پرنده های پرواری و مرغ تخم گذار این مساله باعث کاهش چربی گوشت و تخم مرغ و اثری مثبت محسوب می شود.

از طرف دیگر، فیبرها به اسیدهای صفراوی می چسبند و باعث دفع بیشتر آنها از مدفوع می شود. این باعث می شود اسید صفراوی کمتری به کبد باز گردد، کبد باید این میزان اسید صفراوی دفع شده را تولید کند. از طرفی در سلول های کبدی برای تولید اسید صفراوی کلسترول نیاز است. پس کلسترول بیشتری از خون به سمت کبد می رود و صرف تولید اسیدهای صفراوی می شود.

فیبر در تغذیه شترمرغ باعث افزایش جذب مواد معدنی می شود:

مطالعات نشان داده اند که وجود فیبرها در جیره می توانند جذب مواد معدنی را بهبود بخشند. از جمله این مواد معدنی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سدیم
• پتاسیم
• آهن
• مس

تاثیر فیبر در جیره شترمرغ بر رنگ گوشت و تخم مرغ

از بین منابع فیبری جیره، ذرت دارای مقادیر قابل توجهی گزانتوفیل می باشد که رنگدانه قرمز می باشد. مصرف گزانتوفیل باعث بهبود رنگ گوشت (قرمز تر شدن آن) و تخم مرغ می شود.

اثرات میزان بالای فیبر در تغذیه شترمرغ بر جذب مواد غذایی

فیبر در جیره باعث کاهش سلول های جامی در پرزهای روده می شود. سلول های جامی تولید موسین می کنند که به عنوان سدی فیزیکی در برابر جذب عمل می کند و جذب را کاهش می دهد. در نتیجه وجود فیبر به میزان کافی در جیره با کاهش  تولید موسین جذب را افزایش می دهد.

حال اگر فیبر بیش از حد لازم در جیره وجود داشته باشد، با اثر فیزیکی بر دیواره روده باعث افزایش ضخامت آن و در نتیجه افزایش تعداد سلول های جامی و تولید موسین و کاهش جذب مواد مغذی در روده می شود. همچنین این مساله باعث کاهش جذب ویتامین A و چربی موجود در جیره می شود. پس توصیه می شود در جیره نویسی میزان فیبر را در حد نرمال در نظر بگیرید.

اهمیت استفاده از فیبر در تغذیه شترمرغ در بالا بردن توان پرنده

باید به خاطر داشت بعضی از انواع فیبر به هیچ عنوان در تک معده ای ها مثل شترمرغ قابل تخمیر و استفاده نیستند مثل سلولز و لیگنین که در دیواره سلولی گیاهان وجود دارند.

نکته مهم دیگر این است که باکتری های تخمیر کننده موجود در روده الیگو ساکارید ها (که زنجیره کوتاه تری دارند) را نسبت به پلی سکارید ها (که زنجیره بلندتری دارند) بهتر و راحت تر تخمیر می کنند. اینجاست که نقش آنزیم Xylanase مشخص می شود.

زایلاناز یک آنزیم است که روی کربوهیدرات ها اثر می کنند و آن را به ذرات کوچکتری تجزیه می کند. این ذرات کوچک تر برای دستگاه گوارش قابل هضم و جذب تر هستند. برخی باکتری های موجود در دستگاه گوارش می توانند این آنزیم را تولید کنند. بهترین راه افزودن مکمل های تجاری حاوی این آنزیم به جیره پرنده است. زایلاناز با تجزیه کربوهیدرات ها باعث می شود فیبر موجود در جیره راحت تر در اختیار فلور رود قرار بگیرد.

در مقالات متفاوتی توانایی شترمرغ در هضم انواع مختلف فیبر بررسی و گزارش شده است. طبق این اطلاعات، توانایی شترمرغ در هضم دیواره سلولی گیاهان 47%، هضم سلولز 66% و سلولز 38% می باشد. این اعداد در کنار توسعه بخش های انتهای دستگاه گوارش شترمرغ (سکوم و کولولن) نشان می دهد که شترمرغ در استفاده از فیبر جیره بسیار توانمند است.